Juan José Astigarragak 1983an Frantziako merkaturako lehen astoa sortu zuenean, seguru ez zuela imajinatuko bere proiektuak izango zuen garrantzia. Lantegi txiki batean hasi zena 15.000 m2-tik gorako bi ekoizpen-instalazio bihurtu da, 120 pertsonako giza taldearekin eta 5.000 bezeroko banaketa-sarearekin Europa osoan. Basoetako erraien jakitun, duela lau urte joan zen Juan José, lekukoa duela zenbait urte bere lau seme-alabei pasatu ondoren, baina, batez ere, hurrengo belaunaldian ahalegina, lana, konfiantza eta ilusioa bezalako balioak gordetzea lortuz.
Bere alaba Itziar Astigarragari, Administrazio Kontseiluko presidente eta enpresako sortzaileari, begiak distiratsu jartzen zaizkio aitaz hitz egiten duenean. Sortzailearen “barreak” eta haren nortasun “positibo eta dinamikoaren” falta sentitzen du. Haren begiek distira egiten jarraitzen dute bere anaiak izendatzen dituenean —Izaskun, Jose Juan eta Izaro—. Familiaz harro dago, eta haiekiko mirespena aitortzen du. Funtsezko lau oinarri dira, aitak irakatsi zizkien ekimen-, ahalegin- eta dedikazio-ondarea mantentzen ari direnak. Itziar Astigarragari egindako printzipioei eta etikari buruzko elkarrizketa da hau, Astigarraga Kit Line definitzen duen jarduera ahaztu gabe: altzarien eta antolamendu-produktuen diseinua eta fabrikazioa zur ekologikoan eta naturalean. Jasangarria eta errentagarria izatea posible da.
40 urteko historia, balio berberekin
-Astigarraga Kit Line-ren jatorriak izen bat du: Juan José Astigarraga. Nola gogoratzen dituzu aitaren lehen urrats haiek?
-Guk ez genituen lehen urratsak ezagutu, gure aita 1950 inguruan hasi baitzen lanean basogintzan. Ezagutza handia zuen: hainbat zuhaitz-motatako basoak erosten zituen, lantegietako eta zerrategietako taldeak azpikontratatzen zituen zur hori guztia bere bezeroentzako lehengai bihurtzeko; batez ere, altzari- eta bilgarri-fabrikatzaileentzat. 1981. urtearen inguruan, altzarien sektorean krisi handia izan zen, eta haren bezero askori eragin zien.
Krisi handietatik aukera handiak sortzen direla esaten da. Oso pertsona ekintzailea eta dinamikoa zen, eta berehala ikusi zuen aukera bat: oso ondo ezagutzen zuen lehengaiari erabilgarritasuna ematea, egurrezko astoak egiteko lantegi txiki bat sortuz. 1981etik 1983ra, Frantzian astoen banatzaile izango zena ezagutzeko zortea izan zuen: Garoa.
-Zenbat eman duen hain produktu praktiko eta errazak! Eta, gainera, nazioartekoak izaten jaio zineten…
-Gure aitak zorte-kolpea izan zuen, astoak egiten zituen lehen egunetik nazioartekoa izan baitzen. Berak egin zituen lehen astoak Frantziako merkaturako izan ziren.
Hedapena eta finkapena kanpoko merkatuetan
-Merkatua aldatu egiten da eta enpresak egoera berrietara egokitu behar du. Zurezko astoak bakarrik fabrikatzetik, produktu eta merkatu berrien eskaintza dibertsifikatu egiten da. Eta hemen, zerikusi handia duzu…
-1983tik 1985era, Garoarekiko harremana sendotu egin zen, aitak erakutsi baitzuen astean eskatzen zioten asto kopurua egiteko eta kalitatea bermatzeko gaitasun handia zuela. Bazekien Frantziako merkatua oso zorrotza zela, eta ez zuen zalantzarik izan beharrezko makineria erosteko.
Nire etxetik aitaren lana ezagutzeko gogoa nuen eta 1983an enpresan sartu nintzen. Bi urte eman nituen lantegian, eta 1985ean Garoarekin harreman estua izaten hasi nintzen. Horrek galdetu zigun gai ote ginen Frantziako merkaturako apalak eta botilategiak egiteko.Hor ikusi genuen oinarria eta zatirik garrantzitsuena —ezagutza eta esperientzia— bermatuta zeudela. Zer behar genuen eskari horri erantzuteko? Apalak eta botilategiak diseinatzea eta makineria erostea. Eta diseinuarekin ekin genion lanari. 1986 arte, bi produktu berri horien fabrikazioaren %100 Frantziako merkatuarentzat zen.
-Noiz ireki zen beste merkatu batzuetara?
-1986an, hainbat produktu fabrikatzeko gai ginela ikusita, Espainian merkataritza-sare bat irekitzea erabaki genuen, Espainiako brikolaje-denden sektorea esnatzen ari zela detektatu genuelako. Une horretan hasi zen hedatzen herrialde osoan, sormenez betetako katalogo zabalago baten bidez: eskaintza dibertsifikatu egin genuen, pinu-zur trinkozko astoen, apalen eta botilategien familia berriekin. Erronka berria izan zen gure enpresa gaztearentzat, aparteko emaitzak izan zituenak. Urrats handi hori emateko, gure industria-instalazioak handitu genituen.
1988an, Alemanian hasi zen saltzen, eta 1989an, Leroy Merlin-en lehen denda ireki zen Madrilen, portfolio guztia jarrita. 1990etik aurrera, hedapen- eta finkatze-aldia hasi zen Espainian, Frantzian, Portugalen, Belgikan, Alemanian eta Danimarkan. 1997an beste merkatu batean sartzen hasi ginen: italiarrean. Eta 2001ean astoak egiten aitzindari bihurtu ginen, industria-pabiloi berri baten estreinaldiari esker.
-2008ko krisiarekin, batean kale, bestean bale egon zen?
-Alde batetik, krisi horrek eragin handia izan zuen Estatuko salmentetan, baina, bestetik, Astigarraga Kit Line-ri indartsuago egin gintuen. Abian jarri genuen nazioartekotze-proiektua fruituak biltzen hasi zen: 2008an, fakturazioaren %80 Estatuan sortzen zen, eta %20, gainerako merkatuetan; 2018an, berriz, ehunekoak alderantzizkoak izan ziren. Frantzian sendotzea egina zen jada, eta Italian eta Alemanian merkataritza-talde sendoak sortu genituen, fakturazioa bikoiztuz.
Lehen belaunaldia indarrez sartzen da
-Lehenengo belaunalditik bigarrenera igarotzea erronka bat al da?
-Prozesu naturala izan da. Urtetik urtera herrialde berrietan sartzen ginen, eta anai-arrebak sartzen joan ziren. Hasieran, gure anaia Jose Juanek egin zuen hori: gure aitaren arrastoari jarraitu zion, ekoizpen-lanetan eta basoan sartzeko ahaleginean, basogintza-lanaren nekeak ikasteko. 1991n Izaskun sartu zen, gaur egun finantza-arduraduna dena, finantza-baliabideen osasunaz arduratzen dena. Eta 2001ean, Izaro sartu zen, marketin-talde sendo bat sortzea lortu duena: orain zuzendaria den enpresaren sustapen-motorra. Bertan, produktu berriak garatzen ditu eta talde komertzialak bultzatuz zuzentzen du.
-Eta zuen aitak zuen ilusio berari eta haren balioei eustea beste erronka bat al da?
-Lau anai-arrebok premisa berarekin ekin diogu ibilbideari: zuraren zaletasuna eta enpresarekiko ilusioa indartsu manten daitezen. Hori aitak kutsatu zigun: proiektuan sinestea, harekin ilusionatzea eta gure eta erakundeko gainerako pertsonen arteko konfiantza nagusi izatea. Baina harantzago zihoan: konfiantza hori berarekin lan egiten zuten enpresetara ere eramatea lortu zuen. Basoko jabeak, ebakitzaileak, zerratokikoak, garraiolariak, burdineria-hornitzaileak… Denek zuten konfiantza osoa harengan. Eta horixe transmititu zigun hasieratik eta gaur egun ere proiektuan sinesten dugu eta gurekin lan egiten duten pertsonak kutsatzen saiatzen jarraitzen dugu: epe luzerako xedea duen harremanarekiko konfiantzaren garrantzia.
Gure arrakasta, giza taldea
-‘Nolako zura, halako ezpala’ esaera betetzen al da?
-Baietz izaten saiatu gara. Gure kasuan, %100 betetzen da. Lau anai-arreba gara, gure aitak bizia eman zion proiektuari buru-belarri emanak, beti ilusioz beteta zeuden begi horiekin. Orain, ilusio hori hirugarren belaunaldiei transmititzeko prozesu horretan ari gara (oraingoz, hiru pertsona daude), baina, batez ere, Astigarraga Kit Line-ko langile guztiei. Ez da ulertzen ilusiorik, konfiantzarik, gogorik, segurtasunik… gabeko enpresa bat.
-Eta pertsonarik gabe ere ez da ulertzen…
-Hala da. Langile guztiei esker lortu du arrakasta Astigarraga Kit Line-k. 120 pertsona baino gehiago gara zuzendaritzaren, merkataritza-taldeen, marketin-taldeen, administrazioaren, fabriketako langileen eta abarren artean. Langileak hain leialak izan dira gure enpresaren proiektuarekin, ezen azken urteotan hasieratik zeuden pertsonak erretiratzen ari direla. Eskerrak eman behar dizkiogu aitarekin batera beren balioak partekatu dituzten pertsonak egon direlako zorteari.
-Ilusioa, konfiantza… eta zuen aitaren beste balio horietako bat zintzotasuna zen. Asko errepikatzen zuen esaldi bat zuen…
-Hitzematen duzunean, bete. Hitza sakratua da… Asko esaten zien kolaboratzaile guztiei. Berak ez zuen inolako paperik behar, bazekien dokumentuak beharrezkoak zirela, baina hitzez hitzartzen zena sakratua zela zioen horietakoa zen.
-Balio horiek guztiak konstante mantendu dira denboran, ala aldatu egin dira ibilbidean zehar?
-Hurrengo belaunaldiei horiek transmititzen jarraitzen dugu. Enpresaren beste arrakastetako bat da. Berak beti gogorarazten zigun zeinen garrantzitsua zen sakrifizioaren gaitasuna izatea, horrela bakarrik iristen baita saria. Dedikazio gisa ulertuta, proiektuan eta lanean ilusioa jartzea.
-Krisitik eta estrategietako norabide-aldaketetatik ihes egiteko lan eta sakrifizio horren saria 2021eko uztailean iritsi zen, enpresak Gipuzkoako Merkataritza Ganberaren Enpresa Nazioartekotze Saria jaso zuenean… Markaren hedapen-estrategiak izan duen garrantzia begien bistakoa da…
–Enpresa esportatzailea gara lehen egunetik. Enpresak egindako ahalegin guztia golardatu egin zen sari gisa, eta gainera une oso berezi batean… Nazioarteko merkatuak oso zorrotzak dira, eta haien eskariak betetzeko ahalegin handia egin dugu giza baliabideak eta baliabide teknologikoak erakartzeko eta atxikitzeko.
-Zer herrialde dituzue xede?
–Europako iparraldeko herrialdeak, zurezko produktuek natural denaren funtsa berreskuratzeko eta etxeko bizitza atseginagoa eta erosoagoa izateko kultura dutenak, eta bakea eta ongizatea sustatzen dutenak. Zura preziatzen ez duten herrialdeei saltzeak ez du inolako zentzurik, basamortura aterkiak saltzera joatea bezala da.
-Zer egiten du enpresak pinuzko zur trinkozko altzariak diseinatu eta fabrikatzeko jarduera minimizatzeko?
-Astigarraga Kit Line-n beti esaten dugu gure izateko arrazoia zura dela. Balio-kate osoaren jabeak gara: basoa erosten dugu, moztu egiten dugu, enborrak taula bihurtzen ditugu zerrategian, zura lehortu egiten dugu zelai batzuetan, eta ekoizpen-nabeetan katalogoko produktuak egiten ditugu. Hau da, ekonomia zirkularra balio-kate osoan zehar aplikatzen dugu, lehengaia lortzetik gure produktuak merkaturatzeraino. Zur guztia inguruko basoetatik ateratzen da, Gipuzkoatik eta Bizkaitik. Zuraren %100 bertako baso horietatik dator. Eta horren %100 beste helburu batzuetarako erabiltzen da: biomasarako edo paper-fabriketarako.
Koherentzia bat egon behar du garenaren, zer garen esaten dugunaren eta egiten dugunaren artean. Inausketa oso selektiboen bidez zaintzen ditugu basoak. Eta pinuak fase helduenean bakarrik mozten ditugu, haien bizi-zikloa amaitu denean, hazkunde naturala errespetatuz. Betiere basoberritzearen konpromisoarekin.
-Fabrikatzeko erabiltzen duzuen zura tokikoa da eta, garrantzitsuena, ziurtatuta dago.
-Zur-ziurtagiriak baso-bermea eta ingurumen-bermea dira. 2005az geroztik, gure produktu guztiek dute PEFC ziurtagiria, eta horrek bermatzen du lehengaia legez lortzen dela ustiapen kontrolatu eta jasangarriko basoetatik. Beste mugarri bat Europako Etiketa Ekologikoa edo Ecolabel etiketa lortzea izan zen, 2019an. Etiketa horrek ekonomia zirkularra sustatzen du, eta ekoizleak hondakinak eta CO2 gutxiago sortzera bultzatzen ditu ekoizpen-prozesu osoan.
-Ia 40 urteko esperientzia duzue. Zer iruditzen zaizu bereizten zaituztela lehiakideengandik?
-Tokiko zur ekologikoaren erabileraz eta balio-kate osoaren jabe izateaz gain, produktuen diseinuan berritzeko gaitasuna ere badugu, betiere bezero eta kontsumitzaileen beharrei baliozko konponbidea emanez. Gure produktu-eskaintza askotarikoa da: zer zerikusi du asto batek antolamendu-kaxa batekin? Halaber, bezeroei zuzenean banatzeko gaitasuna eta, batez ere, bezeroekiko harreman estua. Bezeroari arreta ematea funtsezkoa da.
‘Kristalezko sabaien’ kontra
-Ekoizpen-instalazioetan, bulegoetan edo Zuzendaritza Batzordearen edo Administrazio Kontseiluaren bilera batetik pasatzen bazara, emakumeak daude. Gero eta gehiago daude goi-zuzendaritzako postuetan edo kristalezko sabaia oraindik errealitate bat da?
-Astigarraga Kit Line-n hasiera-hasieratik ez da bereizketarik egin gizonen eta emakumeen artean. Bai fabrika-unitateetan, bai gainerako eremuetan, emakumeak daude, duten balioagatik. Emakumeen ehunekoa beti izan da handia, “generorik gabeko” eta aurreiritzirik gabeko talentua gailentzen delako. Beti egin dugu ezagutzaren eta gaitasunen aldeko apustua, generoa edozein dela ere. Bai goi-zuzendaritzako postuetan, bai gainerako plantillan, proportzioa orekatuta dago. Baina egia da, oro har, hori ez dela gehiegi gertatzen.
-Zure esperientziarekin, nola ikusten dituzu zuraren sektorea eta etorkizuneko itxaropenak?
-Zura baliabide naturala, eraginkorra, ekonomikoa eta ekologikoa da, baina batez ere berriztagarria, berrerabilgarria eta birziklagarria. Zura erabiltzeak abantaila ugari ditu. Baina gure betebeharra da hura behar bezala erabiltzea, hau da, lehengaiaren, hots, zuraren, potentzial handia optimizatzen jarraitu behar dugu. Enplegua eta aberastasuna sortzen dituen sektorea gara; alde horretatik, Euskal Herrian zuraren ingurunean eta ingurunerako aberastasuna sortzea da gure nahia. Eta baso-kudeaketa jasangarriaren, digitalizazioaren eta ekonomia zirkularraren alde ere egiten dugu. Eta horrela bakarrik, kontrol- eta kalitate-estandarren pean, gorde ahal izango dugu baliabide preziatu hori.
Berrikuntza eta digitalizazioa
-Amaitzeko, zer proiekzio egiten duzu Astigarraga Kit Line-rentzat datozen 10 urteetarako?
-Ahal den ahalegin guztia egiten ari gara bi zutabe nagusietan —berrikuntzan eta digitalizazioan—, eremu horietako inbertsioak handituz, industria-ekoizpeneko prozesuak optimizatzeko. Berrikuntza izan da gure ibilbide osoan lortu nahi izan dugun bultzadetako bat, baina ez naiz teknologiaz bakarrik ari, gauzak aurrera egiteko modu berriak bilatzeko borondateaz baizik, eta hori ezinbestekoa da berritzaile izateko. Era berean, digitalizazioa barne- eta kanpo-hazkundea lortzeko ezinbestekotzat jotzen dugun beste bultzada bat da, iraultza digitala mundua aldatzen ari baita, eta garrantzitsua da enpresa tren horretan egotea.
Konpainiek modu jasangarrian hazi behar dute, baina baita errentagarrian ere, etorkizun egonkorra bermatzeko gure konfiantza duten langile eta enpresa guztiei: inguruko tokiko hornitzaileak, banatzaileak, basoen jabe diren nekazariak eta abar.
Era berean, produktu berrien garapenean lan egingo dugu, gure aitak duela 40 urte lantegi txiki batean asmatu zuen abentura zirraragarri hura eraikitzen eta moldatzen jarraitzeko. Izan ere, berak hasi zuen amets hura, eta ilusioz betetzen jarraitzen dugu enpresako kide garen guztiok.
